Efekt Einstellung

Efekt Einstellung jest najlepszym przykładem inercji (bierności) mentalnej, czyli sztywności umysłowej. Sztywność procesów intelektualnych jest wyraźną przeszkodą twórczości.
Efekt Einstellung (niem. nastawienie) został odkryty w 1942 roku przez Luchinsa.
Badacz przedstawił badanym dziesięć zadań arytmetycznych, pięć z nich wymagało wykrycia i zastosowania prostego wzoru, dwa następne (krytyczne) mogły być rozwiązane zarówno nowym jak i starym, trudniejszym sposobem, zadanie ósme wymagało skorzystania z prostej metody, a dwa ostatnie znowu były krytyczne.
Wyniki zaskoczyły badacza - ludzie usilnie trzymali się starego, ale zarazem trudniejszego rozwiązania, popełniając sporo błędów lub wydłużając czas rozwiązywania zadania. Luchins przebadał tysiąc osób i doszedł do bardzo zaskakujących wniosków - ludzkie umysły mają tendencję do bezmyślnej mechanizacji korzystając z rozwiązań znanych, nawykowych, acz niekoniecznie prostych czy właściwych.
Ludzie boją się, nie chcą, są zbyt leniwi aby poszukiwać nowych rozwiązań, nawet jeśli mogą one uprościć życie.