Próchnica - choroba cywilizacyjna

W Polsce nie udaje się zmniejszyć zapadalności na próchnicę u dzieci, a zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem zbliżając się do 100% u dzieci między 6. a 7. rokiem życia - dlatego tak ważna jest profilaktyka i wczesne powstrzymywanie tego procesu.

Wśród przyczyn wczesnej próchnicy u dzieci wymienia się okres ciąży, w którym nie zostają spełnione odpowiednie warunki dla rozwoju zawiązków zębowych u płodu, co wynika z niewłaściwej diety i suplementacji witaminowo-mineralnej kobiety ciężarnej oraz dużej ilości drobnoustrojów próchnicotwórczych w jamie ustnej matki.

Wpływ ma również wczesne ząbkowanie i przyjmowanie przez matkę leków oraz brak suplementacji fluoru. Podatność zębów mlecznych na próchnicę kształtuje się nie tylko w okresie płodowym, ale i niemowlęcym (przed wyrżnięciem zębów) oraz w okresie 2-3 lat po wyrżnięciu.

Podstawowym narzędziem do walki z próchnica jest modyfikacja nawyków żywieniowych, a przede wszystkim wykluczenie z codziennej diety ciężarnej produktów próchnicotwórczych (kariogennych) do których zalicza się: rodzynki, suszone owoce, ciasta, słodycze i dżemy.

Produktami zapobiegającymi powstawaniu próchnicy są: mleko, mięso, ryby, jaja i masło. Wśród pokarmów nie mających właściwości próchnico twórczych są: ciemnie pieczywo, herbata, sery, ryż, makaron i świeże warzywa. Ważna jest również konsystencja produktów. Produkty stałe dłużej przebywają w jamie ustnej zwiększając tym samym ekspozycję na kwasy. Pokarmy papkowate oklejają zęby i są trudne do usunięcia.

Koniecznie należy ograniczyć spożywanie słodyczy, a skuteczna metodą może okazać się wprowadzanie u dzieci jednego „słodkiego dnia” lub „godziny dziennie”. Nie należy spożywać również słodkich napojów godzinę przed snem. Powszechne żucie gumy zawierającej zamienniki cukru, może stanowić uzupełnienie higieny jamy ustnej pod warunkiem, że żucie nie trwa dłużej niż 10 minut, gdyż wydłużenie czasu żucia może wpływać na uszkodzenie stawy skroniowo-żuchwowego lub przerost i bolesność mięśni żwaczy.

Dzieci powyżej 6 miesiąca życia powinny otrzymywać pokarm przy użyciu kubka lub łyżeczki. Gryzienie twardych pokarmów powoduje wzrost wydzielania śliny, co przyczynia się do prawidłowego rozwoju kości i mięśni twarzy.