Nieprawidłowe napięcie mięśniowe u niemowlaka – gdzie leży przyczyna?
Zaburzenia napięcia mięśniowego występują w przebiegu wielu różnych schorzeń. Obserwuje się je u wcześniaków i dzieci z niską masą urodzeniową. Przyczyną może być też jakaś choroba genetyczna, w tym wrodzona wada metabolizmu. Nieprawidłowe napięcie mięśniowe ma często niekorzystny wpływ na rozwój ruchowy dziecka, dlatego warto jak najwcześniej poznać jego przyczynę, by szybko wdrożyć odpowiednie postępowanie.
Jakie symptomy będą wskazywały na nieprawidłowe napięcie mięśniowe?
Dzieci z nadmiernym napięciem mięśniowym (hipertonią mięśniową) są z reguły niespokojne, nie chcą spać, są bardziej płaczliwe, zaciskają rączki, a ich ciało pręży się i napina. Zupełnie inaczej będzie się objawiać obniżone napięcie mięśniowe. Dzieci z tzw. hipotonią mięśniową są przeważnie bardzo spokojne i rzadko płaczą. Rzadko posługują się też rączkami i niechętnie chwytają przedmioty. U dziecka z obniżonym napięciem mięśniowym możemy nie zobaczyć również typowego dla niemowląt podnoszenia nóżek do góry.
Nieprawidłowe napięcie mięśniowe to znak, że układ nerwowy dziecka nie działa prawidłowo…
Zaburzenia napięcia mięśniowego mogą oznaczać, że układ nerwowy z układem mięśniowym „nie dogadują się” najlepiej. Pamiętajmy, że zanim impuls nerwowy dotrze z mózgu do mięśni, musi pokonać określoną drogę i niestety nie zawsze trafi tam, gdzie powinien lub napotka przeszkodę, która nie pozwoli mu dotrzeć do miejsca docelowego.
Tymczasowe problemy z napięciem mięśniowym ma wiele noworodków. Układ nerwowy maleństwa jest jeszcze nie do końca rozwinięty. Musi dopiero nauczyć się pewnych reakcji. Zaburzenia napięcia mięśniowego często są też następstwem długiego, skomplikowanego porodu, w trakcie którego nastąpiło chwilowe niedotlenienie mózgu dziecka.
Sztywność lub wiotkość mięśni to objawy typowe dla mózgowego porażenia dziecięcego (MPD). Pod tym pojęciem kryje się cały zespół objawów obejmujący przede wszystkim zaburzenia ruchu, równowagi i postawy ciała. MPD jest efektem trwałego uszkodzenia mózgu, do którego doszło już w życiu płodowym, przy porodzie albo we wczesnym dzieciństwie. Mięśnie dziecka dotkniętego MPD mogą być albo zbyt napięte (tzw. postać spastyczna), albo zbyt wiotkie.
Nieprawidłowe napięcie mięśniowe może być objawem wrodzonej choroby metabolicznej
Wrodzone wady metabolizmu stanowią bardzo liczną grupę chorób. Mają podłoże genetyczne i polegają na zaburzeniu tzw. szlaków metabolicznych, czyli różnych reakcji zachodzących w organizmie. Przyczyną większości wrodzonych wad metabolizmu są mutacje pojedynczych genów.
Wrodzone wady metabolizmu mogą dawać bardzo różne objawy – od słabego apetytu i zahamowania wzrostu, po wymioty, napady padaczkowe, letarg, aż po ciężką niepełnosprawność fizyczną i intelektualną. Wśród wrodzonych wad metabolizmu znajdziemy również takie, które będą objawiały się właśnie nieprawidłowym napięciem mięśniowym. Zaliczają się do nich np. niedobory kreatyny, hiperwalinemia czy choroba syropu klonowego.
Aby sprawdzić, czy występujące u malca nieprawidłowe napięcie mięśniowe jest spowodowane wrodzoną wadą metabolizmu, można wykonać test genetyczny. Obecnie w Polsce dostępne są już nawet badania pozwalające przebadać dziecko na obecność kilkudziesięciu takich wad jednocześnie. Z uwagi na fakt, że nieprawidłowe napięcie mięśniowe może mieć niekorzystny wpływ na cały rozwój ruchowy dziecka, nie warto czekać z diagnozą do momentu wystąpienia pierwszych objawów. Tym bardziej, że wiele chorób metabolicznych ujawnia się dopiero po kilku tygodniach/miesiącach po porodzie. Często jest już wtedy za późno na skuteczną pomoc. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym większa szansa na to, że rozwój psychoruchowy dziecka będzie przebiegał tak jak powinien.
