Nadczynność tarczycy - przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie
Nadczynnością tarczycy nazywamy zespół objawów wynikających z przewlekłego nadmiaru hormonów tarczycy w organizmie. Zwykle nadczynność tarczycy ma charakter pierwotny, tzn. jej przyczyną są schorzenia dotyczące gruczołu tarczowego.
Najczęstszą przyczyną jest choroba Gravesa-Basedowa. Inne przyczyny to:
- obecność guzków w tarczycy produkujących nadmiar hormonów tarczycy,
- przedawkowanie preparatów hormonu tarczycy – L-tyroksyny,
- przedawkowanie jodu,
- początkowa faza limfocytarnego zapalenia tarczycy (choroba Hashimoto).
Wtórna nadczynność tarczycy – czyli spowodowana chorobami przysadki mózgowej (najczęściej guzem - gruczolakiem przysadki mózgowej), która reguluje wydzielanie hormonów tarczycy jest bardzo rzadka.
Objawy i przebieg nadczynności tarczycy
Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy jest choroba Gravesa-Basedowa. Pojawia się ona zwykle w okresie dojrzewania. Częściej chorują dziewczynki. Oczywiście nie wyklucza to możliwości wystąpienia tego schorzenia u chłopca, czy dziecka młodszego.
Przyczyną wystąpienia tego schorzenia jest produkcja przeciwciał pobudzających tarczycę do wydzielania jej hormonów. We krwi pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa stwierdza się obecność przeciwwciał anty-tyreoperoksydazowych oraz przeciwciał TRAb. Główne objawy nadczynności tarczycy to: nadpobudliwość, problemy z zasypianiem, osłabienie koncentracji uwagi, drżenie rąk, ciągłe uczucie gorąca, zła tolerancja wysiłku fizycznego, uczucie kołatania serca, chudnięcie pomimo wzrostu apetytu, powiększenie tarczycy (wole) oraz wytrzeszcz gałek ocznych. Zwykle obserwuje się przyspieszenie tempa wzrastania i dojrzewania kości (przyspieszenie wieku kostnego). Zdarza się osłabienie mięśni, a mniejszych dzieci zaburzenia chodu.
Podobne objawy występują w nadczynności tarczycy spowodowanej innymi przyczynami, które wymieniono powyżej. Potwierdzeniem rozpoznania nadczynności tarczycy jest wykonanie badań hormonalnych. W pierwotnej – najczęstszej niedoczynności tarczycy stwierdza się podwyższenie stężenia fT3 i fT4 (lub tylko jednego z tych hormonów – najczęściej fT3). Stężenia TSH są bardzo niskie – nawet nieoznaczalne. Podwyższone wartości wszystkich wymienionych hormonów wskazują na przyczynę przysadkową nadczynności tarczycy (tzw. nadczynność wtórna – bardzo rzadko występująca).
W tzw. subklinicznej nadczynności tarczycy, która nie wymaga leczenia, a jedynie obserwacji, pacjent nie ma objawów choroby – rozpoznanie ustala się na podstawie wyników badań hormonalnych, w których stwierdza się jedynie nieprawidłowo niskie stężenie TSH, przy normalnych stężeniach fT3 i fT4.
Kiedy udać się do lekarza i leczyć nadczynność tarczycy
Wystąpią opisane powyżej objawy sugerujące nadczynność tarczycy, powiększenie gruczołu tarczowego, obecność guzka w obrębie tarczycy lub nieprawidłowe wyniki badań hormonalnych oceniających czynność tarczycy.
Leczenie nadczynności tarczycy
Leczenia domowego nie ma.
Piśmiennictwo
Bibliografia:
- Korman E.: Podstawy endokrynologii wieku rozwojowego. PZWL Warszawa 1999.
- Romer T.E.: Endokrynologia kliniczna dla ginekologa, internisty, pediatry. Springer PWN Warszawa 1998
Kategorie ICD:
- Nadmierne pocenie
- Nieprawidłowa utrata ciężaru ciała
- Tyreotoksykoza [nadczynność tarczycy]
- Złe samopoczucie, zmęczenie
Materiały zawarte w dziale Specjalista Radzi mają charakter informacyjny i należy je traktować jako dodatkową pomoc przy udzieleniu niezbędnej pomocy choremu oraz jako ewentualny wstęp do leczenia przez specjalistę. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za efekty zastosowania w praktyce informacji umieszczonych w dziale Specjalista Radzi.
