Czym są lizosomalne choroby spichrzeniowe?

Reklama

Lizosomalne choroby spichrzeniowe zaliczane są do chorób uwarunkowanych genetycznie. Dziedziczone są w większości przypadków w sposób autosomalnie recesywny, choć nie obejmuje to wszystkich schorzeń.

W chorobach lizosomalnych w wyniku braku aktywności jednego z enzymów w organizmie człowieka dochodzi do spichrzenia różnego rodzaju substancji w lizosomach. Lizosomy są to niewielkie pęcherzyki, które zawierają kwaśne hydrolazy rozkładające tłuszcze, białka, kwasy nukleinowe oraz węglowodany. O ciężkości choroby i nasileniu objawów chorobowych decyduje tak naprawdę poziom uszkodzenia funkcji enzymu. Uszkodzenie wytwarzania enzymów w lizosomach jest procesem bardo skomplikowanym, przebiegającym w kilku etapach. Gromadzone w lizosomach substancje na skutek braku aktywności określonego enzymu nie mogą ulec degradacji co konsekwencji prowadzi do ich dużego nagromadzenia się w komórkach. Niestety doprowadza to do ich zmian nie tylko strukturalnych ale także czynnościowych.

Co wiemy o lizosomalnych chorobach spichrzeniowych? W jaki sposób są one diagnozowane i leczone?

Objawy i przebieg

Choroby spichrzeniowe występują stosunkowo rzadko. Niestety obejmują one wiele narządów oraz tkanek. W chwili obecnej opisanych zostało kilkanaście tych chorób, które podzielone zostały ze względu na rodzaj spichrzanej substancji.

Poniżej przedstawiona zostanie ich krótka charakterystyka:

pierwszą grupę stanowią mukopolisacharydozy, w których dochodzi do gromadzenia się mukopolisacharydów. Kumulują się one w komórkach mięsni gładkich, śródbłonka oraz fibroblastach. U pacjentów obserwuje się zniekształcenie kości, silnie powiększoną wątrobę oraz śledzionę. Zmiany bardzo często obejmują także serce, węzły chłonne oraz szpik kostny.
drugą grupę stanowią lipidozy, w których dochodzi do gromadzenia się w lizosomach lipidów takich jak cholesterol czy sfingomielina. Chorobami zaliczanymi do tej grupy są m.in.: choroba Fabry'ego, Farbera, Gauchera, Sandhoffa, Niemanna i Picka, Wolmana oraz Taya i Sachsa. Objawami najczęściej spotykanymi są powiększenie serca, wątroby oraz śledziony.
trzecią grupę stanowią glikogenozy gdzie w liposomach dochodzi do gromadzenia glikogenu. Objawami najczęściej spotykanymi są m.in.: osłabienie mięsni poprzecznie prążkowanych, bolesne skurcze mięśni czy kardiomegalia.

Najrzadziej występującymi chorobami spichrzeniowymi są choroba Danona, glikoproteinozy oraz cystynoza.

Leczenie

Diagnoza chorób spichrzeniowych jest dość prosta po wykazaniu, iż w moczu znajdują się lipidy, gangliozydy czy mukopolisacharydy. Inne badania wskazują także na różnego rodzaju zmiany np. na dnie oka, w mózgu czy powiększenie śledziony, wątroby oraz serca. W leczeniu wykorzystywana jest terapia genowa oraz przeszczep szpiku kostnego.