Czym są lizosomalne choroby spichrzeniowe?

Reklama

Lizosomalne choroby spichrzeniowe zaliczane są do chorób uwarunkowanych genetycznie. Dziedziczone są w większości przypadków w sposób autosomalnie recesywny, choć nie obejmuje to wszystkich schorzeń.

W chorobach lizosomalnych w wyniku braku aktywności jednego z enzymów w organizmie człowieka dochodzi do spichrzenia różnego rodzaju substancji w lizosomach. Lizosomy są to niewielkie pęcherzyki, które zawierają kwaśne hydrolazy rozkładające tłuszcze, białka, kwasy nukleinowe oraz węglowodany. O ciężkości choroby i nasileniu objawów chorobowych decyduje tak naprawdę poziom uszkodzenia funkcji enzymu. Uszkodzenie wytwarzania enzymów w lizosomach jest procesem bardo skomplikowanym, przebiegającym w kilku etapach. Gromadzone w lizosomach substancje na skutek braku aktywności określonego enzymu nie mogą ulec degradacji co konsekwencji prowadzi do ich dużego nagromadzenia się w komórkach. Niestety doprowadza to do ich zmian nie tylko strukturalnych ale także czynnościowych.

Co wiemy o lizosomalnych chorobach spichrzeniowych? W jaki sposób są one diagnozowane i leczone?

Objawy i przebieg lizosomalnych chorób spichrzeniowych

Choroby spichrzeniowe występują stosunkowo rzadko. Niestety obejmują one wiele narządów oraz tkanek. W chwili obecnej opisanych zostało kilkanaście tych chorób, które podzielone zostały ze względu na rodzaj spichrzanej substancji.

Poniżej przedstawiona zostanie ich krótka charakterystyka:

pierwszą grupę stanowią mukopolisacharydozy, w których dochodzi do gromadzenia się mukopolisacharydów. Kumulują się one w komórkach mięsni gładkich, śródbłonka oraz fibroblastach. U pacjentów obserwuje się zniekształcenie kości, silnie powiększoną wątrobę oraz śledzionę. Zmiany bardzo często obejmują także serce, węzły chłonne oraz szpik kostny.
drugą grupę stanowią lipidozy, w których dochodzi do gromadzenia się w lizosomach lipidów takich jak cholesterol czy sfingomielina. Chorobami zaliczanymi do tej grupy są m.in.: choroba Fabry'ego, Farbera, Gauchera, Sandhoffa, Niemanna i Picka, Wolmana oraz Taya i Sachsa. Objawami najczęściej spotykanymi są powiększenie serca, wątroby oraz śledziony.
trzecią grupę stanowią glikogenozy gdzie w liposomach dochodzi do gromadzenia glikogenu. Objawami najczęściej spotykanymi są m.in.: osłabienie mięsni poprzecznie prążkowanych, bolesne skurcze mięśni czy kardiomegalia.

Najrzadziej występującymi chorobami spichrzeniowymi są choroba Danona, glikoproteinozy oraz cystynoza.

Leczenie lizosomalnych chorób spichrzeniowych

Diagnoza chorób spichrzeniowych jest dość prosta po wykazaniu, iż w moczu znajdują się lipidy, gangliozydy czy mukopolisacharydy. Inne badania wskazują także na różnego rodzaju zmiany np. na dnie oka, w mózgu czy powiększenie śledziony, wątroby oraz serca. W leczeniu wykorzystywana jest terapia genowa oraz przeszczep szpiku kostnego.