Wspólny front przeciwko otyłości - Konferencja "Epidemia otyłości - wyzwania dla Europy Środkowo-Wschodniej"

Organizatorami konferencji poświęconej tematom związanym z wyzwaniami stawianymi dla Europy Środkowo-Wschodniej w kontekście walki z epidemią otyłości byli: Marszałek Senatu RP, Stanisław Karczewski oraz Koalicja na Rzecz Walki z Otyłością. W spotkaniu udział wzięli udział m.in. przedstawiciele resortów zdrowia państw Europy Środkowo Wschodniej – Polski, Litwy, Łotwy oraz Słowacji, przedstawiciele instytucji europejskich, m.in. Wojciech Kałamarz – szef Wydziału Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności, Komisji Europejskiej, Bolesław Piecha – poseł do Parlamentu Europejskiego oraz Daciana Sarbu – Wiceprzewodnicząca Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności Parlamentu Europejskiego, parlamentarzyści, krajowi i zagraniczni eksperci medyczni, jak również przedstawiciele pacjentów chorych na otyłość.

Otyłość nie tylko domeną resortu zdrowia

Jak podkreślali wielokrotnie uczestnicy debaty, walka z otyłością to na tyle złożony problem, że w przeciwdziałanie mu należy zaangażować szerokie grono interesariuszy. „Problem otyłości dotyka wiele dziedzin, które są typowe dla wielosektorowego zdrowa publicznego. Za walkę z otyłością nie jest odpowiedzialne wyłącznie Ministerstwo Zdrowia, ale także Ministerstwo Rolnictwa, Edukacji czy Sportu.” ­– podkreślał prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński, przedstawiciel Koalicji na rzecz Walki z Otyłością.

Minister Zdrowia Konstanty Radziwiłł na przykładzie ustawy antynikotynowej pokazał, że Polska ma już doświadczenie w prowadzeniu skutecznych interwencji w obszarze zdrowia publicznego. „Przyjęcie ustawy antynikotynowej było wspólnym sukcesem interesariuszy z wielu obszarów – ministerstw, ale także organizacji pacjenckich i ekspertów medycznych. To powinien być wyznacznik kierunku do działań w obszarze otyłości. Należy bowiem uświadomić sobie, że problem ten nadal się pogłębia.” – dodał Minister Radziwiłł. W podobnym tonie wypowiadali się również przedstawiciele Ministerstw Zdrowia z innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Wojciech Kałamarz z Komisji Europejskiej wskazał natomiast, że niezbędne jest także podjęcie wspólnych działań na poziomie europejskim, zwłaszcza w walce z otyłością wśród dzieci. „Dzieci same o siebie nie zadbają. Już teraz nawet co trzecie dziecko w wieku 6-9 lat ma nadwagę lub otyłość. W głównej mierze to efekt ich podatności na działania marketingowe i agresywne popularyzowanie niezdrowej żywności i napojów energetycznych. Ograniczenie tego marketingu to bardzo ważna kwestia i tu europejskie działania mogą faktycznie odnieść sukces”.

Potrzeba wieloaspektowych działań

Prezentując działania podejmowane dotychczas w obszarze leczenia otyłości przez Ministerstwo Zdrowia, Wiceminister Krzysztof Łanda podkreślił, że działania powinny mieć charakter wieloaspektowy i obejmować zarówno profilaktykę – promowanie i edukację w zakresie zdrowego stylu życia, odżywiania się i aktywności ruchowej, jak również poszerzenia możliwości leczniczych dla osób chorych na otyłość. Minister Łanda zauważył także, że przeciwdziałanie otyłości to jeden z celów operacyjnych przyjętego przez MZ Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016 – 2020.

Jak zauważyli eksperci, znaczną przeszkodzą w podjęciu efektywnych i kompleksowych działań w celu przeciwdziałania otyłości jest ciągły brak postrzegania jej jako choroby, a jedynie jako defektu kosmetycznego. „Konieczna jest zmiana postrzegania otyłości przez społeczeństwo i patrzenie na nią jako na chorobę. Niestety nadal tak nie jest. Nie jest to jednak tylko i wyłącznie problem Polski – tak jest w całej Europie. Otyłość to dla wielu nadal tylko i wyłącznie defekt kosmetyczny” – wskazała Magdalena Gajda, Społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość.

Prof. Wiesław Tarnowski podkreślił natomiast zalety leczenia interwencyjnego dla osób chorych na otyłość, czyli chirurgii bariatrycznej. „Wiele badań wskazuje, że operacje bariatryczne to jedyny skuteczny sposób walki z otyłością, a przede wszystkim chorobliwą otyłością. Jednocześnie niestety musimy przyznać, że dostępność do nich jest na najniższym poziomie w Europie. W ubiegłym roku przeprowadziliśmy w Polsce ok. 2 000 operacji bariatrycznych, podczas gdy kwalifikacje do leczenia ma ponad 300 000 osób. Oznacza to, że przy takim tempie my, bariatrzy, mamy pracy na 150 lat. Być może decyzja, że procedury te mogą być rozliczane przez NFZ wpłyną na poprawę tej sytuacji.”

Efektem dyskusji było wypracowanie rekomendacji zawierających działania, jakie należałoby podjąć aby skutecznie przeciwdziałać i rozwiązywać problem otyłości w Polsce oraz Europie. Zdaniem ekspertów potrzebne jest m.in. zapewnienie pacjentom z otyłością kompleksowej opieki zdrowotnej oraz przeciwdziałanie dyskryminacji i stygmatyzacji tej grupy chorych. Postulowano również uznanie otyłości za jeden z głównych priorytetów w ramach polityki państwa w aspektach zdrowotnych, ekonomicznych i społecznych. W opinii autorów rekomendacje powinny stanowić jedynie punkt wyjścia do dalszej, pogłębionej przynajmniej 3-letniej dyskusji nad tymi zagadnieniami.

Zgromadzeni jednogłośnie przyznali, że w obszarze przeciwdziałania jest jeszcze wiele do zrobienia i mają nadzieję, że rozpoczęta dziś dyskusja zaowocuje praktycznymi rozwiązaniami, które umożliwią skuteczne przeciwdziałania pandemii, jaką stał się problem nadwagi i otyłości.