Wodniak jądra – czy jest groźny?

Męski układ rozrodczy

Dokładne zrozumienie sposobu powstawania wodniaków, wymaga podstawowej znajomości anatomicznej męskiego układu rozrodczego. Męski układ płciowy zbudowany jest z narządów zewnętrznych – prącia i moszny, oraz narządów wewnętrznych – jąder, gruczołów płciowych ( prostaty, pęcherzyków nasiennych, gruczołów Cowpera ). Wspólnymi elementami męskiego układu płciowego i rozrodczego są najądrza, nasieniowody, przewody wytryskowe i cewka moczowa.

Jak zbudowane są jądra?

Jądra usytuowane są w mosznie, która stanowi rodzaj worka ze skóry, która ma za zadanie chronić jądra przed urazami, zapewniać optymalną temperaturę dla produkowanego nasienia. Jądra stanowią jeden z najważniejszych elementów męskiego układu płciowego. Pod włóknistą osłonką, zwaną błoną białawą znajdują się tzw. kanaliki nasienne kręte oraz kanaliki nasienne proste. Kanaliki wyłożone są warstwą komórek, które odpowiadają za produkowanie plemników. Dodatkowo w jądrach występują komórki Leydiga, które odpowiadają za produkowanie hormonów płciowych - testosteronu i androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Dodatkowo, w jądrze wyróżnia się mięsień zwany dźwigaczem jądra, który wchodzi w skład tzw. powrózka nasiennego, który pełni istotną rolę w termoregulacji. W przypadku zbyt niskiej temperatury otoczenia, mięsień kurczy się a jądra znajdują się bliżej ciala, podwyższając tym samym swoją temperaturę. W przypadku zbyt wysokiej temperatury otoczenia, mięsień rozluźnia się, przez co jądra odsuwają się od ciała, dzięki czemu obniża się panująca w nich remperatura.  W jądrach odbywa się również proces spermatogenezy, czyli powstawania nasienia.

Wodniak jądra – co to takiego?

Wodniaki jąder powstają na skutek zaburzeń w prawidłowym wchłanianiu płynu otrzewnowego. Najczęściej, wodniaki dotykają jednego z jąder. Niepokojącym objawem, sygnalizującym, że możemy mieć do czynienia z wodniakiem jest nagłe powiększenie worka mosznowego przy jednoczesnym zachowaniu normalnego wyglądu skóry w tym miejscu. Nie obserwuje się jednak zaczerwienienia, zgrubienia skóry w okolicy worka moszny, rzadko odnotowywane są  problemy z oddawaniem moczu. Co istotne, wodniaki nie powodują bólu, stąd często diagnoza stawiana jest bardzo późno, kiedy pacjent przypadkowo trafia do lekarza. W skrajnych przypadkach nagromadzenie płynu w jądrach powoduje bolesność, jednak związane jest to przede wszystkim z aktywnością fizyczną. 

Objawy

Do najważniejszych objawów, które powinny budzić niepokój, zalicza się:

• powiększenie worka mosznowego,
• rozpraszanie światła przepuszczanego przez worek mosznowy,
• zmiany w rozmiarze „kulki” wodniaka – większa wieczorem, mniejsza rano.

Należy pamiętać, że nie odnotowuje się problemów z oddawaniem moczu.

Kto cierpi na tą przypadłość?

Wodniaki jąder mogą pojawić się już u niemowląt – często, są to wady wrodzone, powstające jeszcze w życiu płodowym, choć mogą pojawić się nawet kilka miesięcy po porodzie.
U niemowląt, za główną przyczynę powstawania wodniaków, upatruje się nie wchłonięcie się płynu w trakcie schodzenia jąder do worka mosznowego. Wodniaki nabyte, które mogą pojawić się w dowolnym momencie życia, związane są z urazami, stanami zapalnymi jąder, powikłaniami po leczeniu żylaków.

fot. panthermedia

Wodniaki u niemowląt

Wodniaki jąder u niemowląt również powstają na skutek zaburzeń we wchłanianiu płynu otrzewnowego. Zazwyczaj, nie podejmuje się kroków chirurgicznych do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia. Do tego czasu, zaleca się przede wszystkim obserwację, ponieważ w większości przypadków wodniak wchłania się samoistnie.

Diagnostyka i leczenie

Wodniaki jąder nie są uznawane za skrajnie niebezpieczne, zagrażające życiu schorzenie. Mimo to, zdaniem wielu lekarzy, nieleczona dolegliwość może prowadzić do :

• Zaburzeń funkcjonowania jąder,
• Problemów hormonalnych,
• Zaburzeń w produkcji nasienia,
• Złej jakości plemników.

Badania lekarskie, prowadzone w celu potwierdzenia bądź wykluczenia wodniaka, rozpoczynają się najczęściej od diafanoskopii czyli podświetlenia worka mosznowego latarką – przez wodniaki światło przenika na wylot. Kolejnym krokiem jest badanie USG, które pozwala w stu procentach potwierdzić lub wykluczyć dolegliwość.
Leczenie wodniaka jądra polega na interwencji chirurgicznej, przy wykorzystaniu metody Winkelmanna lub Bergmanna.
Pierwsza z metod polega na wykonaniu nacięć w okolicy pachwiny lub okolicy nasady moszny. Wodniak wraz z jądrem jest wypreparowywany z moszny. Płyn z wodniaka jest usuwany poprzez nakłucie punktowe bądź nacięcie otoczki.
Druga z metod polecana jest w przypadkach, kiedy mamy do czynienia z dużym wodniakiem jądra. Operacja polega na obustronnym wycięciu nadmiaru błony pochwowej właściwej, a następnie zszyciu ze sobą obu brzegów. Bez względu na rodzaj użytej w trakcie operacji metody, głównym jej celem jest usunięcie nadmiaru płynu, który wywołuje dolegliwość.
Przez kilka tygodni po operacji, zalecany jest oszczędny tryb życia – unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego, nie noszenie obcisłej bielizny.
W przypadku dzieci, operacja wykonywana jest po ukończeniu drugiego roku życia. U niemowląt, u których stwierdzono wodniaka jądra, zaleca się inne metody pieluchowania, polegające na unoszeniu jąder „do góry” przy zmianie pieluszek. Co ważne, u sporego odsetka dzieci i niemowląt, wodniaki wchłaniają się samoistnie i niepotrzebna jest operacja.

Należy pamiętać, że zaobserwowanie zmian w wyglądzie worka mosznowego zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem.