Skrzydlik, entropion i ektoprion – zmiany na oku, na które należy uważać

Spis treści:

1. Jęczmień
2. Gradówka
3. Skrzydlik
4. Tłuszczyk
5. Entropion
6. Ektoprion

Powieki – górna i dolna chronią gałkę oczną przed czynnikami zewnętrznymi. Zdarza się, że na skutek infekcji czy zapchania gruczołów pojawiają się specyficzne zmiany, które najczęściej kojarzymy z tzw. jęczmieniem. Oto kilka zmian w obrębie powiek:

Jęczmień

To zmiana, która powstaje na skutek zatkania ujścia mieszków włosowych rzęs oraz zakażenia gruczołów łojowych Zeissa lub rzęskowych Molla. Jęczmień jest ropnym zakażeniem, który w większości przypadków wywoływany jest przez gronkowce. Zdarza się, że może przechodzić w formę przewlekłą a to z kolei może prowadzić do powikłań. Ropień początkowo przybiera barwę czerwoną, następnie zmienia kolor na różowy lub żółty. Może mu towarzyszyć ból w okolicy oka, stan podgorączkowy, dyskomfort. Jęczmień utrzymuje się około 10 dni i zazwyczaj samoistnie się opróżnia – w przypadku gdy utrzymuje się dłużej, należy skonsultować się z lekarzem. Również w sytuacji bólu, gorączki, pojawienia się ropy należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej. 

Gradówka

To zgrubienie powieki, które powstaje na skutek pojawienia się stanu zapalnego gruczołu Meiboma, odpowiedzialnych za utrzymywanie prawidłowego natłuszczenia powiek. Gradówka – w przeciwieństwie do jęczmienia jest formą przewlekłą zapalenia. Do pojawienia się gradówki dochodzi na skutek zakażenia bakteryjnego i zapchania gruczołu. W rezultacie tworzy się grudka, która nie mogąc ujść – powiększa się i nadkaża. Gradówka nie daje bolesnych objawów, jednak jeśli pojawi się ból – konieczna jest wizyta u okulisty. Gradówka zazwyczaj ulega samowyleczeniu, sprawdzają się również domowe sposoby jak masaż czy ciepłe kompresy z rumianku czy herbaty. W przypadku, gdy gradówka nie ustąpi lekarz może zastosować antybiotykoterapię bądź zalecić interwencję chirurgiczną. 

Skrzydlik

To degeneracyjna zmiana spojówki, która polega na wrastaniu tkani włóknisto – naczyniowej do rogówki. Wierzchołek skrzydlika, który „leży” na rogówce nazywany jest głową. Część, która umiejscawia się na twardówce, nazywa się podstawą. Przyczyną występowania skrzydlika jest ekspozycja na promienie UV, podrażnienie, miejscowa niewydolność rąbkowych komórek macierzystych rogówki. Skrzydliki mogą mieć postać pierwotną lub wtórną. Szacuje się, że w Polsce skrzydlik dotyka około 2% ludności. Małe skrzydliki nie dają dużych zmian, jednak wraz z rozwojem – pojawia się światłowstręt, pogorszenie ostrości widzenia. Leczenie zależy od stopnia rozwoju skrzydlika a decyzję o sposobie leczenia zawsze podejmuje okulista. 

Tłuszczyk

To zmiana w obrębie przejścia twardówki w rogówkę. Jest to zgrubienie przybierające żółto-szarą barwę, osiągające wielkość do około 3 mm. Tłuszczyk zazwyczaj nie wymaga leczenia, jednak jeśli się powiększa – konieczne może być zastosowanie kropli kortykosteroidowych. 

Entropion

Inaczej podwinięcie powieki to zmiana polegająca na odwróceniu brzegu rzęsowego powiek do worka spojówkowego. Najczęstszą przyczyną zmian jest osłabienie mięśni towarzyszące starzeniu. Entropion jest też skutkiem bliznowacenia powiek np. po urazie, stanie zapalnym czy zabiegach chirurgicznych. Choroba częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. W razie pojawienia się podwinięcia brzegu rzęsowego należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza okulisty, który pomoże złagodzić ostre objawy. Trwałe wyleczenie możliwe jest jedynie po przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego. 

Ektoprion

To tzw. odwinięcie powieki.W tej sytuacji brzeg rzęsowy nie przylega a odstaje od wypukłej powierzchni gałki ocznej. Odwinięcie powieki dzielone jest na inwolucyjne, porażenne, bliznowate, mechaniczne i wrodzone. Jedną z głównych przyczyn ektoprionu jest starzenie się mięśni powiek. Inną z przyczyn jest porażenie nerwu twarzowego, będące skutkiem urazów czy operacji. Odwinięcie brzegu rzęskowego sprawia, że gałka oczna jest zaczerwieniona, oko łzawi, może dojść do owrzodzenia rogówki. Metody leczenia oparte są na stosowaniu preparatów łagodzących ostre objawy. Ulgę może jednak przynieść wyłącznie leczenie chirurgiczne, które przywróci prawidłowe ustawienie powieki. 

Wszelkie zmiany w obrębie powieki warto skonsultować z lekarzem okulistą i nie podejmować samodzielnych prób leczenia.