Lęk w koncepcjach neurofizjologicznych. Gray wyodrębnił behawioralny system hamujący- BSH, w którym zachodzi obróbka i przekształcanie bodźców lękotwórczych w symptomy lęku. Anatomicznym podłożem tego systemu jest układ przegrodowo-hipokampalny (miejsce działania anksjolityków), który funkcjonuje na zasadzie komparatora, porównującego bodźce aktualne z wzorcem bodźca zapamiętanego. Może on działać w trybie zwykłym (tylko sprawdzającym) lub w trybie kontrolnym, gdy dochodzi do dysonansu między bodźcem aktualnym, a zapamiętanym lub gdy wzorzec bodźca zapamiętanego jest awersyjny. Konieczność kontrolnego działania BSH spowalnia system co przejawia się lękiem. Wzrost natężenia lęku odbywa się przez otwarcie "bramki" hipokampalnej pod wpływem nasilenia aferentnej transmisji serotoninergicznej (z jąder szwu) i/lub noradrenergicznej (z jądra miejsca sinawego) systemu przegrodowo - hipokampalnego. Efekt anksjolityczny związany jest z zamknięciem bramki i redukcją hipokampalnego rytmu theta (benzodiazepiny hamują aktywność unerwienia 5-HT i NA). Krąg hipokampalny pełni rolę selekcjonera znaczenia informacji. Według Nestorosa zaburzenia emocjonalne wiążą się z dysfunkcją ośrodkowego układu GABA-ergicznego, w przypadku przewlekłego i nasilonego stresu dochodzi do długotrwałej stymulacji neuronów GABA-ergicznych w różnych strukturach mózgu i wyczerpania możliwości adaptacyjnych tego układu i do dysinhibicji innych systemów neuroprzekaźnikowych hamowanych pierwotnie przez układ GABA-ergiczny.

Etiopatogenezę lęku przez wiele lat analizowano w kategoriach psychologicznych lub biologicznych, obecnie wielu badaczy preferuje podejście holistyczne. Etiologia zaburzeń lękowych jest złożona i istnieją najpewniej zasadnicze różnice w genezie lęku napadowego i uogólnionego, co skutkuje odmiennym postępowaniem farmakologicznym.

W podejściu klinicznym lęk traktuje się jako zespół objawów zawierających składniki psychiczne, wegetatywne i behawioralne:
- Objawy psychiczne: uczucie napięcia, skrępowania, zagrożenia oczekiwanie na przykre wydarzenia, niemożność odprężenia się, zawężenie pola spostrzegania, zaburzenia koncentracji uwagi.
- Objawy wegetatywno-somatyczne: tachykardia, tachypnoe, wzrost ciśnienia tętniczego, rzadziej jego nagły spadek, wzrost napięcia mięśniowego, rozszerzenia źrenic, zwiększone wydzielanie potu, zmniejszenie wydzielania śliny, zbledniecie skóry twarzy, częste oddawanie moczu, biegunki, zawroty głowy, uczucie lekkości w głowie, utrata łaknienia, zaburzenia snu, obniżenie libido
- Zaburzenia metaboliczne przejawiają się zwiększonym wydzielaniem katecholamin i sterydów nadnerczowych, podwyższonym poziomem cholesterolu, kwasów tłuszczowych, poziomu glukozy we krwi.
- Objawy behawioralne manifestują się (w zależności od nasilenia lęku) od niepokoju manipulacyjnego, częstych zmian pozycji, przez niepokój ruchowy, potrzebę chodzenia do podniecenia ruchowego, rzadziej zahamowania.

Lęk jest istotną składową zaburzeń depresyjnych endogennych określa się go przymiotnikami wolnopłynący, bezprzedmiotowy, somatyzowany, wykazuje falujące nasilenie z okresowym narastaniem objawów psychopatologicznych i wegetatywnych, często w godzinach porannych. Rzadko ma charakter napadowego lęku. Pierwszoplanową rolę lęk odgrywa w jednej z grup postaci depresji maskowanych, gdzie osiowe objawy depresji występują w znacznie mniejszym nasileniu, a na plan pierwszy wysuwają się psychopatologiczne przejawy lęku. Maska depresji może tu przybrać postać zespołu lękowego z dominującą formą lęku przewlekłego, z uczuciem napięcia, niepokoju psychicznego i fizycznego, wzmożoną męczliwością i objawami wegetatywnymi, czy pojawiającym się lękiem napadowym. Inną postacią maski depresji może być zespół agorafobii, w którym obawa przed chodzeniem wynika z zawrotów głowy i zaburzeń równowagi. Należy też uwzględnić zespół natręctw, który występuje w prawie izolowanej postaci , przebiega z okresami pełnej remisji.

W zaburzeniach schizofrenicznych lęk o znacznym nasileniu jest szczególnie łatwo zauważalny w ostrych i wcześniejszych epizodach. Wokół chorego i w nim samym wszystko się zmienia, co staje się źródłem skrajnego lęku dezintegracyjnego.

Lęk należy do najczęstszych stanów emocjonalnych występujących w ostrych zespołach mózgowych z zaburzeniami świadomości, w których chorzy przerażenie są nagłym zakłóceniem czynności poznawczych. Często obecny jest w otępieniach kiedy pogorszenie stanu somatycznego czy nagła zmiana otocznia powodują pogorszenie stanu psychicznego.W chorobach somatycznych występowanie lęku jest nierzadkim zjawiskiem. Choroby somatyczne niosą z sobą szereg realnych zagrożeń. Lęk może pojawić się jako reakcja na obciążające działania medyczne (zabiegi diagnostyczne, lecznicze o dużym ryzyku, błędy postępowania), jako reakcja na chorobę (obciążającą, przewlekłą, o niepomyślnym rokowaniu), może być skutkiem stosowania leków (adrenergicznych, antycholinergicznych), jako bezpośredni skutek choroby związany z bezpośrednim zagrożeniem podstawowych funkcji życiowych (w zawale mięśnia sercowego, w napadzie astmatycznym, zaburzeniach rytmu serca), w zaburzeniach endokrynologicznych i metabolicznych (pheochromocytoma, hipoglikemia, nadczynność tarczycy, przytarczyc, kory nadnerczy, porfirii, hipokalcemii), w ostrych zespołach bólowo-lękowych (w chorobie wieńcowej, kolkach, przełomach nadciśnieniowych), chorobach OUN (w chorobie Meniere`a, padaczce skroniowej, stwardnieniu rozsianym, w stanach zapalnych i encefalopatii w układzie limbicznym, chorobach naczyniowych).

Prawidłowa diagnostyka zaburzeń lękowych pozwala na indywidualny wybór strategii leczenia. Proponuje się leczenie z wykorzystaniem różnych metod psychoterapii (np. behawioralnej, poznawczej, dynamicznej) i farmakoterapii. Dobór oddziaływań jest różny w zależności od rozpoznania, co wiąże się z różną skutecznością poszczególnych metod.. Stosowanie psychoterapii należy uwzględniać we wszystkich rodzajach zaburzeniach lękowych. W farmakoterapii zaburzeń lękowych wykorzystuje się buspiron, hydroksyzynę, leki z grupy; benzodiazepin (pamiętając o ich potencjale uzależniającym i konieczności ograniczonego w czasie ich stosowania), trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (imipramina, anafranil - w lęku napadowym), selektywnych inhibitorów wychwytu serotoniny (w lęku napadowym, fobii społecznej), beta-adrenolityków, neuroleptyków.