Jąkanie jest zaburzeniem mowy, które występuje u 1% populacji osób dorosłych i 4% dzieci. Częściej jąkają się chłopcy niż dziewczynki. Jąkanie definiowane jest jako choroba lub jej objaw oraz jako nerwica albo jej syndrom.
Przyczyny zaburzenia mowy mogą być różne: stres, dziedziczenie, niekorzystne warunki domowe, niespodziewane i nagłe sytuacje, opóźnienie w rozwoju , uszkodzenia mózgu lub nadpobudliwość psychoruchowa.
Nabywanie umiejętności mówienia przez człowieka nie jest procesem łatwym. Szczególnie dzieci przed piątym rokiem życia mają bogaty zasób słów, jednak napotykają trudności związane głównie ze sprawnością ich warg i języka, które nie działają u nich tak szybko, jak u dorosłych. Powtarzanie głosek, słów jest normalne na tym etapie rozwoju człowieka, jednak zbyt duża koncentracja uwagi na niepłynności w wymowie dziecka, może prowadzić do jej utrwalenia zamiast wyeliminowania. Początek jąkania przypada najczęściej (90% przypadków) na wiek przedszkolny i w tym okresie rozwija się lub może ustąpić. Ważne jest, aby rozróżnić rozwojową niepłynność mowy od jąkania. Rozwojowa niepłynność mowy objawia się: brakiem świadomości zaburzenia mowy, stałą gotowością do mówienia, brakiem oznak nadmiernego napięcia emocjonalnego i mięśniowego oraz poprawą po 5roku życia sprawności językowej.
Za cechy charakterystyczne dla jąkania uznaje się natomiast występujące ciągle:
- Powtarzanie głosek (m-m-mama);
- Powtarzanie sylab (ma-ma-ma);
- Przeciąganie głoski (mmmmama);
- Blokowanie wypowiedzi (…mama);
- Rozerwane słowa (ma…ma).
Innymi cechami charakterystycznymi dla jąkania są: nadmierne napięcie mięśniowe i emocjonalne, unikanie oraz lęk przed mówieniem.
fot.ojoimages
Trudności osoby jąkającej zależą również od rodzaju skurczu wywołującego i miejsca jego pojawienia. Skurcze najczęściej wstępują w mięśniach narządów oddechowych ( powodując jego zatrzymanie, nierówny oddech ) lub narządzie fonacyjnym ( skurcz krtani może być odpowiedzialny za złe funkcjonowanie więzadeł głosowych).
