Heurystyki

Jest to umiejętność kojarzenia ze sobą wydarzeń i łączenia ich w spójną całość bez zagłębiania się w szczegóły. Heurystyka jest procedurą nieświadomego, uproszczonego wnioskowania.

Słowo heurystyka pochodzi z języka greckiego od słowa “heurisko” oznaczajacego “znajduję”. Istnieje kilka rodzajów heurystyk:

• Heurystyka dostepności - polega na tym, że bardziej prawdopodobne wydaje nam się to co jest nardziej dostępne dla naszej świadomości i lepiej przez nas przyswajane. W kształtowaniu heurystyk dostępności główną rolę odgrywają media. To co słyszymy w radiu czy w telewizji zapada nam w pamięci i sprawia, że wyrabiamy sobie na jakiś temat zdanie (bez dokładnej analizy tematu), sugerujac się tylko tym co usłyszeliśmy. To właśnie heurystyki dostępności sprawiają, że uważa się latanie samolotem za niebezpieczne (mimo, że to na drogach ginie najwięcej osób) i są główną przyczyną powstawania stereotypów.
• Heurystyka zakotwiczenia - polega na tym, że w procesie formułowania zdania na jakiś temat bardzo ważną rolę odgrywają wcześniej usłyszane sądy dotyczące tego samego tematu. Kształtując swoje zdanie posługujemy się zazwyczaj jakąś wartością, wcześniej usłyszaną tezą, i do niej dostosowujemy naszą ocenę, najczęściej nieznacznie modyfikując punkt wyjścia.
• Heurystyka reprezentatywności - polega na tym, że sprowadzamy każdą sytuację czy osobę do typowej, powszechnej sytuacji czy osoby. Umysł dokonuje szybkiego porównania, odnajdując wspólne cechy pozwalające na przyrównanie np. jakiegoś zdarzenia do innego, przywołanego przez naszą pamięć wydarzenia i dokonuje oceny sytuacji na podstawie tej wcześniejszej. Widząc człowieka leżącego na chodniku większość pomyśli, że jest pijany, gdyż umysł przywołuje wiele podobnych sytuacji, w których człowiek leżący na chodniku faktycznie był pijany. Na tej podstawie wydajemy sądy, bez analizy szczegółów.
   

fot. ojoimages
 

3 cechy myślenia heurystycznego:

1. może być zawodne
2. daje dużą dowolność rozwiązań 
3. heurystyki ogólne pozwalają rozwiązywać wiele problemów, a heurystyki specyficzne - tylko wąski zakres (np. gra w szachy)

Heurystyki pozwalają na szybka ocenę sytuacji, w celu wypracowania odpowiedniej reakcji, bez konieczności dłuższego namysłu. Użyteczność heurystyk związana jest z czasochłonnością, wszakże nie dają gwarancji prawidłowości sądu, ale zaoszczędzają sporo czasu umożliwiajac szybkie podjęcie  działania.