Co wiesz o krwi?

Skład krwi

Krew zaliczana jest do tkanki łącznej. Każdy człowiek posiada tzw. układ krwionośny zamknięty – czyli krew krążącą w naczyniach krwionośnych, oraz układ krwionośny otwarty – pod postacią krwi krążącej w jamach ciała. Krew składa się z płynnego osocza oraz zawieszonych w nim komórek krwi – Składniki komórkowe stanowią około 44 % składu krwi, reszta to płynne osocze i rozpuszczone w nim m.in. hormony, gazy, cukry i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Do składników komórkowych krwi, zalicza się erytrocyty czyli krwinki czerwone, leukocyty – krwinki białe oraz płytki krwi. Krwinki czerwone odpowiadają za transport gazów – tlenu i dwutlenku węgla, stąd pełnią ogromnie ważną rolę w wymianie gazowej. Białe krwinki krwi pełnią przede wszystkim rolę w odpowiedzi immunologicznej. Do białych krwinek krwi zalicza się monocyty, limfocyty, neutrofile, bazofile i eozynofile. Wszystkie wymienione grupy należące do białych krwinek, odpowiadają za obronę  organizmu w procesie odpowiedzi immunologicznej. 

Funkcje krwi

Czy krew pełni jakąś istotną funkcję ? Oczywiście ! Krew bierze udział w szeregu procesów, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Głównym zadaniem krwi jest transport tlenu i składników odżywczych do wszystkich komórek ciała. Ponadto, krew transportuje hormony, zapewnia równowagę homeostatyczną, reguluje temperaturę ciała oraz pH. Przepływ krwi zapewnia utrzymanie odpowiedniej ciepłoty ciała. 

Gdzie powstaje krew ?

Za miejsce, w którym powstaje krew uważa się szpik czerwony. Proces powstawania krwi nazywany jest hemopoezą - w tym procesie powstają wszystkie komórki krwi. Proces erytropoezy, któremy poddawane są komórki krwi to czas na powstawanie czerwonych krwinek. Zużyte krwinki, które przestały pełnić swoją rolę rozpadają się w śledzionie i kępkach Kupffera w wątrobie. 

Grupy krwi

Co warunkuje, że jedna osoba ma taką grupę krwi a druga inną ? Za specyfikację grup krwi odpowiadają specyficzne glikolipidy, które znajdują się na błonie komórkowej czerwonych krwinek. To właśnie glikolipidy o charakterystycznej budowie warunkują, że posiadamy grupę krwi, A, B, AB lub 0. W przypadku zmieszania różnych grup krwi, pod wpływem glikolipidów dochodzi do aglutynacji czyli zlepiania krwinek. Aglutynacja jest zjawiskiem śmiertelnym – krwinki, które ulegają zlepieniu tracą swoje właściwości i umierają, stąd tak ważne jest dokładne określenie grupy krwi dawcy i biorcy przed transfuzją. Wyróżnia się cztery zasadnicze grupy krwi :

• Grupa krwi A  - przy transfuzji, może być „ mieszana” tylko z grupą A bądź 0. Według wielu osób, ludzie posiadający grupę krwi A powinny wykluczać nadmiar mięsa i nabiału. Zalecane jest spożywanie oliwy, większości warzyw, śliwek i wiśni. Nie zaleca się spożywania mięsa, nabiału, piwa czy ziemniaków.
• Grupa krwi B – przy transfuzji, może być „mieszana” tylko z grupą B bądź 0. Osoby, które posiadają grupę krwi powinny spożywać dużo dziczyzny, baraniny, jagnięciny, mięsa indyczego. Zalecane jest również spożywanie ryb – makreli, dorsza, łososia, flądry. Wśród spożywanych warzyw i owoców powinny znaleźć się kapusta, kalafior, brukselka, botwinka, ananas, banany, winogrona czy żurawina. Osobom, które posiadają grupę B nie zaleca się spożywania mięsa z kurczaka, awokado, dyni, oliwek,  
• Grupa krwi AB – osoby z tą grupą są najlepszymi biorcami – w czasie transfuzji, mogą przyjąć grupę zarówno od osób, które posiadają krew AB, jak i od dawców z grupą A, B czy 0. Osoby posiadające grupę krwi AB, powinny spożywać dużo ryb, owoców morza, produktów mlecznych, zielonej fasoli, tofu. Z owoców powinny często sięgać po ananasy, cytryny, figi, wiśnie, maliny czy jeżyny. W przypadku warzyw polecane jest spożywanie brokułów, buraków, jarmużu, pora. Osoby z grupą krwi AB powinny unikać czerwonego mięsa, fasoli czy kukurydzy.
• Grupa krwi 0 – osoby z taką grupą krwi są idealnymi dawcami w czasie transfuzji. Jednak medal ma dwie strony – osoby z grupą krwi 0 mogą być biorcami tylko takiej samej grupy krwi. W przypadku odżywania, specjaliści zalecają, aby osoby posiadające grupę krwi 0 sięgały po baraninę, jagnięcinę, cielęcinę, dorsza, halibuta. Z warzyw i owoców poleca się spożywanie m.in. brokułów, kalarepy, szpinaku, słodkich ziemniaków, fig, śliwek. Nie wskazane jest spożywanie m.in. jeżyn, pomarańczy,. Rabarbaru, truskawek, bekonu, gęsiny czy wieprzowiny.

fot. panthermedia

Czynnik Rh

Poza grupami krwi, bardzo ważną rolę odgrywa tzw. czynnik Rh. O dodatnim czynniku Rh mówimy w momencie, gdy na krwinkach czerwonych znajduje się charakterystyczny antygen Rh. Czynnik został po raz pierwszy opisany w 1939 roku przez Philipa Levine’a i Roberta Stetsona, którzy badali krew małp. Czynnik Rh odgrywa istotną rolę w występowaniu niektórych chorób u dzieci. Bardzo ważna jest wiedza, czy we krwi posiadamy czynnik Rh czy też nie. Odgrywa to kluczową rolę chociażby w czasie transfuzji krwi. Drugim, istotnym momentem kiedy należy zbadać rodzaj czynnika Rh, jest ciąża. W sytuacji, gdy występuje niezgodność między matką a ojcem ( tj. w sytuacji gdy matka posiada Rh „ujemnt” a ojciec Rh „dodatni”), może dojść do powikłań, które mogą rzutować na donoszenie ciąży.

Znajomość grupy krwi, jest istotna. Posiadanie w portfelu karty z oznaczeniem grupy krwi niejednokrotnie przyspiesza udzielenie pomocy, gdy ulegniemy wypadkowi. Badanie grupy krwi można wykonać w każdym punkcie poboru krwi w kraju, bez dodatkowego skierowania.